HAC VE UMRE
Haccin Tarifi:
a) Lügat Anlamı: Hac lügatte, kastetmek, ziyaret etmek anlamlarına gelir. Şeriatte ise, Kâbe’yi usûlü dairesinde tavaf etmek ve Arafatta bir miktar durmaktır.
Haccin meşrûluğu
Haccın farziyeti kitap, sünnet ve icma ile sabittir.
Kitaptan delil :
“… Oraya bir yol bulabilenlerin Kâbe’yi haccetmesi Allah’ın insanlar üzerindeki bir hakkıdır. Kim inkâr ederse, bilsin ki, Allah hiç şüphesiz alemlerden ganidir, müstağnidir.” (371)
Sünnetten delil :
“İslâm beş şey üzerine kurulmuştur. Allah’tan başka ilah olmadığına,
Muhammed’in Allah’ın elçisi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak, yoluna gücü yetenler için Beytullah’ı haccetmek.”
İcmâdan delil :
Bütün âlimler, haccın ancak ömürde bir kere farz olduğu hususunda ittifak etmişlerdir. Birden fazlası nafile yerine geçer.
Haccın farz oluşu
Hac, sahih olan rivayete göre hicretin dokuzuncu yılının sonlarında farz kılınmıştır. Peygamberimiz ise haccı, farz oluşundan sonra bir yıl gecik tirmemiş, aksine mazeret dolayısıyla onuncu yıla ertelemiştir. Söz konusu mazeret de âyetin hac vakitinin sona erdiği bir zamanda inmiş olmasıydı.
Haccin hükmü
Hac ibadetini inkâr eden küfre düşer. Yine haccı küçümsemek de insanı küfre götürür. Üzerine hac farz olan kimsenin bunu geciktirmesi günaha girmesine sebep olur. Bu ibadeti yapmadan ölürse borçlu gider.
Hac ile umre arasındaki fark
Hacc kat’i farzlardandır. Umre ise sünnettir. Ancak Şafii mezhebine göre vaciptir.
Hac zamanı ve bazı hükümleriyle Umre’den ayrılır. Hacc belli bir zamanda yapılırken Umre senenin her gününde hac zamanı dışında yapılır. Arafat vakfesi, geceleyin Müzdelife ve Mina’da bulunmak, Mina’da cemrelere taş atmak Haccın vecibelerinden olmakla birlikte bu saydık larımız Umre’de yoktur. Umrede yapılması gereken şeyler, niyet, tavaf, saçın tamamının veya bir kısmının kesilmesidir.
Haccın faydaları
Haccın ferdi ve ictimai pekçok faydalan vardır. Ferdi ve şahsî fay dalarının en önemlileri olarak şunları kaydedebiliriz;
Hac kişinin küçük günahlarının bağışlanmasını, kalbinin günah kirlerinden arınmasını sağlar. Hanefilerin bazısına göre büyük günahlardan da kurtulacağı belirtilir.
Hacc, kul hakkı dışında bütün günah ve hataların affina vesiledir.
Hacc, nefsi temizler,arı duru hale getirir. Nefsi ihlasla doldurur. Böylece insan için yeni bir hayatın kapılarını açar, insanın maneviyatını yükselitr, umutlannı güçlendirir.
Hacc, imanı da güçlendirir. Allah’a verilen sözün yenilenmesine yardım eder. Sapması, yalanı olmayan en dürüst tevbeye götürür.
Hace, mü’mine Islâm’ın muhteşem geçmişini hatırlatır. Güzel amel ve faaliyetlerle dünyayı aydınlatan Peygamberimizin, O’nun seçkin ashabının ve onlardan sonraki kutlu insanlarn cihad kahramanlıklarını yeniden sergiler.
Hacc sayesinde kul, Rabbina daha iyi şükreder.
Hac ibadeti yerine getirilirken bir dizi sosyal yararları da getirir. Bunların en önemlileri de şunlardır:
Hac’da renkleri, dilleri ve vatanları ayrı olan müslümanlar birbirleriyle tanışma imkanı bulurlar.
Hac, dünyanın her yerinde mü’minler arasındaki kardeşlik bağının gücünü gösterir. Tıpkı : “Şüphesiz mü’minler kardeştirler..” (Hucurat 10) âyetinde olduğu gibi.
Hac, Islâm’ın yayılmasına, dünyanın her yerinde bu davetin sancağını taşıyanlara büyük destek sağlar.
Hacc kimlere farzdır?
1. Müslüman olmak
2. Akıllı ve ergenlik çağına gelmiş olmak.
3. Hür olmak
4. Haccı gerçekleştirecek bedenî, mâlî yeterlilik: Hacca gidip gelecek ailesinin nafakasını karşılayacak paraya sahip olmak.
5. Yol emniyeti.
Haccın edasının şartları
1. Sıhhatli olmak
2. Yol güvenliği
3. Boşanmış veya kocası ölmüş kadının iddetinin bitmiş olması 4. Hacca giden kadınla beraber mahreminin olması
5. Hapis gibi bir engelin olmaması
Haccin farzları
1. İhram : Hac veya umreye ya da ikisine birden niyetlenerek aslında helal olan bazı davranış ve fiilleri, belirli bir vakit için kişinin kendisine haram kılmasıdır. Aynı zamanda hacıların giydiği elbisedir.
İhramın rükünları ikidir: Telbiye ve niyet.
2. Arafatta vakfe : Arafat’ta zilhicce ayının dokuzuncu (arefe) günü zeval vaktinden Kurban bayramının birinci günü fecrin doğuşuna kadar olan zaman içinde bir süre durmaktır.
3. Kábe’yi tavaf : Kâbe’nin etrafını usülüne göre dolaşmaktır.
Hacın vacibleri
1. Safa ile Merve arasında sa’y etmek
2. Müzdelife’de vakfe
3. Şeytan taşlamak
4. Saçları tıraş etmek veya kısaltmak 5. Sader tavafı (veda tavafi) yapmak
Haccın sünnetleri 1. Kudüm tavafı yapmak. 2. Bayram gecelerinde Mina’da yatmak
3. Arefe günü, güneş doğduktan sonra, Mina’dan Arafat’a gitmek 4. Müzdelife’den Mina’ya, bayram sabahı güneş doğmadan hareket etmek
5. Müzdelife’de gecelemek
6. Şeytan taşlama esnasında tertibe riâyet etmek
Kadınlar remel (ziyaret tavafında çalımlı ve süratli yürümek) yapmazlar. Yine Safa ile Merve arasında süratli yürümezler.
Haccin âdâbı
1. Hacci helâl kazançla yapmak.
2. Kul haklarını ödemek.
3. Günahları için tevbe etmek.
4. Çalışmış bulunduğu kimselerle helalleşmek.
5. Hac yolculuğu esnasında gösterişten sakınmak.
6. İyi yol arkadaşı seçmek.
7. Yolculuğa çıkarken iki rekat namaz kılmak.
8. Hac ziyaretinin başından sonuna kadar ibadet, zikir, tesbih v.b. hal üzere olmak.
Hüküm yönünden haccın çeşitleri
1. Farz olan hac : Gerekli olan şartlara haiz her müslümanın ömründe bir yapmakla sorumlu olduğu hacdır.
2. Vacip olan hac : Bir müslümanın Allah rızası için adak mahiyetinde yapılan hacdır. Ayrıca başlanmış bir nafile haccın kazası da vaciptir.
3. Vacip olan hac : Birden fazla yapılan haclarla, henüz sorumluluk çağına girmeyen çocukların yaptığı haclardır.
Yapılış yönünden haccın çeşitleri
1. Hacc-i Ifrad : Umreye niyet edilmeden yapılan hacdır. İhrama gi rerken sadece hacca niyet edilir.
2. Hacc-i Temettü : Hac mevsiminde, önce umre için ihrama girer, umresini yapar ve ihramdan çıkar. Hac günlerinde yeniden ihrama girerek hac vazifesini yerine getirir. Bugün Türkiye’den hacca gidenler çoğunluk la temettü haccı yaparlar. Kurban kesilmesi vaciptir.
3. Hacc-i Kran : Bir hacc mevsiminde umre ile haccı birleştirerek bir tek ihram ve bir tek niyetle her ikisinin birlikte yerine getirilmesine denir. Kıran haccı yapanların şükür kurbanı kesmesi gerekir.
Hac esnasında yasak olan şeyler
1. Cinsel ilişkide bulunmak
2. Tıraş olmak
3. Tırnak kesmek
4. Koku sürünmek
5. Erkeğin başını ve yüzünü örtmesi
6. Dikişli elbise giymek (Bu erkekler içindir
7. Harem bölgesi ve dışında avlanmak
8. Haremin ağaç ve otlarını kesmek
Haccin yapılışı
Hac ibadetinde esas şekil hacc-i ifradtır. Bunda umre yoktur.
Hacca niyetlenen kişi gerekli olan temizliğini yaptıktan sonra mikatta ihrama girer. Burada güzel kokular sürer. İki rekat namaz kılar.
Her firsatta telbiyede, salât ve selamda , dualarda bulunur. Mekkeye girerken mümkünse yıkanır. Gündüz girmeyse çalışır. Kâbe’yi görünce bol bol dua ve niyazda bulunur. Kudüm tavafında bulunur sonra Makam-1 İbrahim’de iki rekat namaz kılar. Her namaz kılışta ve sonra telbiyeler getirir. (Lebbeyk.)
Daha sonra Safa ile Merve arasında usûlüne uygun olarak yedi kere sa’y eder. Zilhicce’nin sekizinci günü (terviye günü) Mina’ya gider. Orada Arefe günü sabahına kadar kalır. Sabah namazından sonra Arafat’a çıkar. Arafatta gün batana kadar kalır.
Akşam namazını Müzdelife’de yatsı namazıyla beraber kılar. (cem edilir.) Geceyi buruda geçirir. (Meşar-ı haram’da)
Gün doğmadan Mina’ya hareket eder. Orada cemre-i akabeye (son cemre) yedi taş atar. Bundan sonra orada beklemez. Dilerse kurban keser ve tıraş olur. Bunları yapınca ihramdan çıkacağı için kendisine yasak olan şeyler artık serbest hale gelir. Daha sonra Mekke’ye gider. Ziyaret tavafın da bulunur. Ardından bayramın ikinci gününden itibaren üç gün Mina’da kalır. Bu üç günde cemre-i ula, cemre-i vusta ve cemre-i akabe’ye yedişer taş atar. Bu şekilde toplam yetmiş taş atılmış olur. Burada bol bol duada bulunur. Ardından Mekke’ye dönerek veda ziyaretini yapar ve iki rekat namaz kılar. Sonra Zemzem kuyusuna gidip Kâbe’ye dönerek kana kana içer.
BENZER KONULAR: