Babam bana eskiden cinnet geçirircesine çok kızmıştı. Ne dediğini bilmeden kurana küfretmişti. Sonrasında bana böyle bir cümle kullandığı için çok pişman olduğunu söylediğini net bir şekilde hatırlıyorum. Şimdi bunun üzerinden uzunca bir zaman geçti, benim aklıma geldi. Bu şekilde cinnet gibi aşırı sinir halinde söylenen söz din dairesi dışına çıkartır mı? Okuduğum kadarıyla hanefiler dışındaki cumhura göre dinden çıkan bir koca iddet süresi içinde karısına dönebiliyor. Şimdi asıl sorum şu, biz müftülüğe gidip nikah kıyabiliriz. Ancak burada şöyle bir sorun var ki aile apartmanı burası herkes kapımızın önünde dükkanında çalışıyor. Giyinip giderken sorarlarsa müftü demezsek yalan, müftü dersek nikah gibi bir durum olduğu belki anlaşılırsa da bilinmezlik olacak, bu da fitneye sebebiyet verecek. Böylesi bir durumda alimlerin cumhuruna göre dinden çıkan bir kişinin tövbe edip islama dönerek eşine iddet süresinde dönebilmesi içtihadını mı kullanmak daha doğru olur, yoksa Hanefiler’e uyarak nikah geri gelmez içtihadına uyup müftüye gidip nikah kıymak mı daha uygun olur? Yoksa güvendiğimiz bir insanı eve çağırıp 2 şahit huzurunda yeni bir nikah yapmamızı mı tavsiye edersiniz hocam? Allah imanlı ölmeyi nasip etsin.
CEVAP:
Öncelikle, böyle hassas bir konuda sorularınızı samimiyetle dile getirdiğiniz için teşekkür ederim. Allah (c.c.) sizi doğru olana iletip iman üzere sabit kılsın. Sorunuzu birkaç açıdan ele alarak cevaplamaya çalışacağım:
1. Aşırı Öfke (Cinnet Hali) ve Küfür Meselesi
-
Öfke Halinde Söylenen Sözlerin Hükmü:
Hanefi mezhebine göre, kişinin aşırı öfke (gayr-ı ihtiyarî, kontrolünü kaybettiği bir durum) anında söylediği küfür sözleri, eğer kalben inançla çelişmiyorsa, kişiyi dinden çıkarmaz. Bu durumda söylenen sözler “sözünde kasıt olmaması” nedeniyle hükümsüz sayılır. Diğer mezheplerde (Şafii, Maliki, Hanbeli) ise öfke hali, küfrü engelleyen bir mazeret olarak kabul edilmez; ancak babanızın sonradan pişman olup tövbe etmesi, bu durumu telafi eder. -
Netice:
Babanızın pişmanlık duyup tövbe etmesi, onun dinen sorumlu olmadığını gösterir. Dolayısıyla nikahın devam ettiği kabul edilir (Hanefi’ye göre zaten bozulmamıştır; diğer mezheplere göre tövbe ile iddet içinde nikah yenilenmiştir).
2. Nikahın Yenilenmesi Gerekir mi?
-
Hanefi Mezhebi:
Nikah bozulmamıştır, dolayısıyla yenilemeye gerek yoktur. -
Diğer Mezhepler (Cumhur):
Eğer küfür gerçekleşmişse, tövbe ve iddet süresi içinde nikah otomatik olarak yenilenir. Yeni bir nikah akdi gerekmez. -
İhtiyatlı Yaklaşım:
Şayet içinizde bir tereddüt varsa, fitneye sebep olmayacak şekilde (örneğin, güvendiğiniz iki şahit huzurunda) nikahı yenilemenizde bir sakınca yoktur. Bu, “ihtiyaten ve kalp huzuru” için yapılabilir.
3. Toplumsal Fitne Endişesi ve Pratik Çözüm
-
Müftülüğe Gitmenin Sakıncası:
Eğer müftülüğe gidip nikah kıyarsanız ve bu durum çevrenizde dedikoduya yol açacaksa, fitneden kaçınmak esastır. İslam, gereksiz şüphe ve fitneye sebep olacak davranışlardan sakındırır. -
Alternatif Çözüm:
Güvendiğiniz iki adil şahit (örneğin, aile dostu, imam vb.) huzurunda nikahı yenilemeniz yeterlidir. Bu, hem Hanefi’ye göre “ihtiyaten” hem de diğer mezheplere göre “nikahın yenilenmesi” anlamına gelir. Şahitlerin sır saklayabilecek kişiler olması önemlidir.
4. Son Tavsiye
-
En Kolay ve Sahih Yol:
Hanefi mezhebine göre zaten nikah geçerlidir. Ancak kalbinizin mutmain olması için sessizce iki şahit huzurunda nikahı tazeleyebilirsiniz. Bu, hem cumhurun görüşünü hem de fitne endişesini bertaraf eder. -
Dualar ve Tövbe:
Babanızın pişmanlık duyup tövbe etmesi, Allah’ın (c.c.) affediciliği için yeterlidir. Siz de bu konuda vesveseye kapılmadan, Allah’ın rahmetine güvenin.
Özetle:
-
Hanefi’ye göre: Nikah geçerlidir, yenilemeye gerek yok.
-
Cumhura göre: Tövbe ile nikah yenilenmiştir.
-
Pratik çözüm: Fitneye yol açmamak için iki şahit ile evde nikahı tazelemek.
Allah (c.c.) işlerinizi kolaylaştırsın ve ailenizi daim eylesin. Amin.
BENZER KONULAR:
Bu hassas ve karmaşık meselede, İslam hukuku (fıkıh) açısından durumu netleştirmek için adım adım ele alalım. Sorunuz, hem dini hem de sosyal boyutlarıyla dikkatli bir değerlendirme gerektiriyor. İslam’da cinnet hali, küfür sözü ve nikâhın durumu gibi konuları ele alırken, mezheplerin görüşlerini ve sosyal sonuçları göz önünde bulunduracağım. Ayrıca, fitneden kaçınma ve pratik bir çözüm bulma konusundaki endişenizi de dikkate alacağım.
1. Cinnet Hali ve Küfür Sözü Söylemenin Hükmü
İslam’da bir kişinin dinden çıkması (irtidad) için, küfür içeren bir sözü ya da davranışı bilerek, isteyerek ve kalben tasdik ederek yapması gerekir. Ancak, cinnet gibi aşırı öfke, akıl ve irade kontrolünü kaybetme durumlarında, fıkıh alimleri genellikle bu tür sözlerin kişiyi dinden çıkarmayacağı yönünde görüş bildirmiştir. Çünkü cinnet hali, kişinin tam anlamıyla iradesini kullanamadığı bir durumdur.
Hanefî Mezhebi: Hanefîlere göre, cinnet veya aşırı öfke halinde söylenen küfür sözleri, eğer kişi bu sözleri bilinçli ve kasıtlı söylememişse, dinden çıkarmaz. Ancak, bu sözlerden dolayı tövbe etmek ve istiğfar etmek gerekir.
Diğer Mezhepler (Şâfiî, Mâlikî, Hanbelî): Cumhura (çoğunluğa) göre de, akıl ve iradenin devre dışı olduğu durumlarda söylenen küfür sözleri, kişiyi dinden çıkarmaz. Ancak, bu durumda da tövbe edilmesi gerektiği vurgulanır.
Babanızın olayda pişmanlık gösterdiğini ve ne dediğini bilmeden bu sözü söylediğini belirtmişsiniz. Bu durumda, fıkhi açıdan babanızın dinden çıkmış olma ihtimali oldukça zayıftır. Yine de, küfür sözü söylendiği için tövbe etmesi ve Allah’tan af dilemesi uygun olur. Tövbe, kalben pişmanlık, dil ile istiğfar ve bir daha yapmama kararlılığı ile tamamlanır.
2. Nikâhın Durumu
Küfür sözü nedeniyle dinden çıkma (irtidad) gerçekleşse bile, nikâhın durumu mezheplere göre farklılık gösterir:
Hanefî Mezhebi: Eğer bir kişi dinden çıkarsa, nikâh kendiliğinden bozulur. Tekrar İslam’a dönse bile, nikâh otomatik olarak geri gelmez; yeni bir nikâh akdi yapılması gerekir.
Cumhura Göre (Şâfiî, Mâlikî, Hanbelî): Dinden çıkan kişi, eşinin iddet süresi (boşanma sonrası bekleme süresi, yaklaşık 3 ay) içinde İslam’a dönerse, nikâh devam eder ve yeni bir nikâh akdine gerek kalmaz.
Ancak, babanızın durumunda dinden çıkma bile gerçekleşmemiş gibi görünüyor (cinnet hali nedeniyle). Bu nedenle, nikâhın bozulduğuna dair bir hüküm çıkarmak için yeterli bir sebep bulunmuyor. Yine de, içinizin rahat etmesi için aşağıdaki seçenekleri değerlendirelim.
3. Fitneden Kaçınma ve Pratik Çözüm
Sorunuzda, müftülüğe gidip nikâh tazelemekle ilgili sosyal endişelerinizi (fitne çıkması, aile apartmanında dedikodu olması) açıkça ifade etmişsiniz. Bu, İslam’da önemli bir mesele olan fitneden kaçınma ilkesine işaret eder. İslam, gereksiz yere yanlış anlamalara veya dedikodulara yol açabilecek durumlardan uzak durmayı tavsiye eder. Şimdi seçenekleri değerlendirelim:
Seçenek 1: Müftülüğe Gidip Nikâh Tazelemek
Avantajları: Resmi bir nikâh akdi ile içiniz tamamen rahat eder. Hanefî mezhebine göre, eğer nikâh bozulmuşsa, bu gerekli bir adımdır.
Dezavantajları: Aile apartmanında yaşayanların veya dükkân sahiplerinin bunu fark etmesi, yanlış anlamalara ve dedikodulara yol açabilir. Bu, fitneye sebebiyet verebilir.
Öneri: Eğer bu yolu seçerseniz, müftülüğe giderken dikkat çekmemek için uygun bir zaman ve yöntem belirleyebilirsiniz. Örneğin, başka bir iş için dışarı çıktığınızı söyleyerek durumu gizli tutabilirsiniz. Ancak, bu durumda yalan söylemekten kaçınmak için genel ifadeler kullanmanız (örneğin, “bir iş için çıkıyoruz”) daha uygun olur.
Seçenek 2: Eve Güvenilir Birini Çağırıp Nikâh Tazelemek
Avantajları: Bu yöntem, fitneden kaçınmak için daha gizli ve pratiktir. İki şahit huzurunda, bir hoca veya güvenilir bir kişinin rehberliğinde nikâh tazelenmesi yapılabilir. Bu, İslam’a uygun bir nikâh akdi için yeterlidir.
Dezavantajları: Resmi bir kayıt olmayacağı için, ileride resmi bir ihtiyaç (örneğin miras veya hukuki meseleler) durumunda müftülük kaydı gerekebilir.
Öneri: Eğer fitneden kaçınmak öncelikliyse, bu yöntem daha uygun görünüyor. Güvenilir bir hoca veya alim, iki şahit (erkek ya da bir erkek iki kadın) huzurunda nikâhı tazeleyebilir. Bu işlem, evde sessizce yapılabilir ve dedikodu riski en aza iner.
Seçenek 3: Cumhura Uyarak Nikâhın Devam Ettiğini Kabul Etmek
Avantajları: Eğer babanız dinden çıkmadıysa (ki cinnet hali nedeniyle bu muhtemel) veya cumhura göre iddet süresi içinde İslam’a döndüyse, nikâh zaten devam ediyor demektir. Bu durumda hiçbir işlem yapmanıza gerek kalmaz.
Dezavantajları: Hanefî mezhebine göre nikâh bozulmuş olabilir, bu da içinizde bir şüphe bırakabilir.
Öneri: Bu seçenek, fıkhi açıdan en az riskli görünse de, içinizin rahat etmesi için nikâh tazeleme yoluna gitmek daha ihtiyatlı olabilir.
4. Tavsiyem
Sorunuzda hem dini hem de sosyal hassasiyetleri göz önünde bulundurduğunuz için, ihtiyatlı davranmak ve fitneden kaçınmak en uygun yaklaşım olacaktır. Bu nedenle, aşağıdaki adımları öneriyorum:
Babanızın Tövbe Etmesi: Babanız, küfür sözü nedeniyle tövbe etmeli ve Allah’tan af dilemelidir. Bu, zaten pişman olduğunu belirttiğiniz için kolaylıkla yapılabilir.
Eve Güvenilir Birini Çağırmak: Fitne riskini en aza indirmek için, güvenilir bir hoca veya alimi eve davet ederek, iki şahit huzurunda nikâhı tazeleyin. Bu, hem Hanefî mezhebine göre ihtiyatlı bir yaklaşım olur hem de dedikodu riskini ortadan kaldırır.
Resmi Nikâh (Opsiyonel): Eğer ileride resmi bir ihtiyaç olacağını düşünüyorsanız, uygun bir zamanda müftülüğe giderek nikâhı resmi olarak da tazeleyebilirsiniz. Ancak, şu an için sosyal endişeler nedeniyle bu adım ikinci planda kalabilir.
5. Ek Notlar
İç Huzuru: İslam’da şüpheli durumlarda ihtiyatlı davranmak (tedbir almak) tavsiye edilir. Nikâhı tazelemek, içinizin rahat etmesini sağlayacaktır.
Fitneden Kaçınma: Dedikodu ve yanlış anlamalardan kaçınmak, İslam’da önemli bir ilkedir. Bu nedenle, gizliliğe önem verin.
Dua: Aileniz için dua etmeye devam edin. Allah’ın, imanlı bir şekilde yaşamayı ve ölmeyi nasip etmesini niyaz edin.
Sonuç
Babanızın cinnet hali nedeniyle söylediği küfür sözü, muhtemelen dinden çıkarmamıştır. Ancak, içinizin rahat etmesi ve Hanefî mezhebine göre ihtiyatlı davranmak için nikâhı tazelemek uygun olur. Fitneden kaçınmak için, eve güvenilir bir hoca çağırarak iki şahit huzurunda nikâhı tazelemek en makul çözüm gibi görünüyor. Bu, hem dini hem de sosyal açıdan sizi rahatlatacaktır.
Allah, ailenize huzur ve iman nasip etsin. Eğer başka bir sorunuz varsa, çekinmeden sorabilirsiniz.