TESBİH NAMAZI

صلاة التسبيح

Üç yüz defa tesbih okunarak kılınan nafile bir namaz.

İnsanı belirli bir disiplin içinde Allah’a yaklaştıran namaz ibadeti, günlük hayatın yoğun meşguliyetleri içinde kişinin kendi varoluş amacını unutmamasını, kendisinin bir kul olduğunu ve bu dünyada bir imtihan için bulunduğunu hatırlamasını sağladığı gibi, ona Allah’ı unutturacak durumlara karşı koruyucu bir siper vazifesi de görür. Zorunlu olan farz ve vâcip ibadetlerin dışında daha fazla sevap elde etme amacıyla yapılan gönüllü ibadetler (nafile, tatavvu) olgun bir mümin olabilmek için özel bir öneme sahiptir. Hz. Peygamber beş vakit farz namazlarla birlikte nafile namazlar (revâtib sünnetler) kıldığı gibi, belirli zamanlarda veya bazı vesilelerle de gönüllü namazlar kılmıştır. Tesbih namazı bu tür nafile namazlardan biridir (bk. NAFİLE).

Dinî bir terim olarak tesbih, Allah’ı O’nun ilah oluşuyla bağdaşmayan sıfatlardan uzak tutma (tenzih), O’nu en üstün sıfatlarla anma mânasındaki “sübhânallah” gibi zikir ifadelerini söylemek demektir (ayrıca bk. TESBİH). Dört rekâtlık bu namaz “sübhânallah” ifadesinin çokça tekrarlanmasından ötürü “tesbih namazı” (salâtü’t-tesbîh) şeklinde
adlandırılır. Aslında bütün namazlar, lutfettiği nimetler için Allah’a şükür ve işlenen günahlardan ötürü bağışlanma talebi (istigfar) anlamı taşımakla birlikte, tesbih namazında bu talep daha yoğun bir şekilde dile getirilir. Hz. Peygamber tesbih namazının kılınmasını tavsiye etmiş, amcası Abbas’a tesbih namazı vesilesiyle bütün günahlarının affedileceğini söyleyip bu namazın kılınış biçimini anlatmıştır (Ebû Dåvůd, “Tatavvu”, 14; İbn Mâce, “İkametü’s-salat”, 190).

Tesbih namazıyla ilgili rivayetlerin güvenilirliği (sıhhati) konusunda fikir ayrılığı bulunduğu için, alimler bu namazın hükmü hakkında farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Hanefi mezhebine göre, tesbih namazı Hz. Peygamber tarafından tavsiye edilmiş (mendup) bir nafile namazdır. Şafii alimlerin çoğunluğuna göre ise, Hz. Peygamber tarafından tavsiye edildiği sabit olmamakla birlikte tesbih namazı kılmak müstehaptır. Hanefiler’in çoğunluğu tesbih namazının kılınış şeklini Abdullah b. Mübárek’in (Tirmizi, “Vitir”, 19), diğer mezheplerin çoğunluğu ise İbn Abbas’ın (Ebû Dâvûd, “Tatavvu””, 14) rivayetini esas alarak belirlemiştir. Hanefiler’e göre dört rekâtlık bu namaz şu şekilde kılınır: Niyet edilip, “Allahuekber” denilerek namaza başlanır. Sübhaneke okunduktan sonra 15 defa I L ) والحمد لله ولا إله إلا الله والله أكبر Subhanallahi ve’l-hamdu lillahi ve la ilahe illallahü vallahü ekber / Sınırsız kudret sahibi Allah’ı bütün eksikliklerden tenzih ederim, hamd Allah’a mahsustur, Allah’tan başka ilah yoktur, Allah en büyüktür) denilir. Eûzü besmele, Fâtiha ve bir süre ya da birkaç âyet okunduktan yani kıraat tamamlandıktan sonra bu tesbih duası on defa, rükûya varınca “sübhâne rabbiye’l-azîm”den sonra on defa, doğrulunca on defa, birinci secdede “sübhâne rabbiye’l-a’la”nın ardından on defa, secdeden kalkınca on defa, ikinci secdede

“sübhane rabbiye’l-a’la”dan sonra on defa söylenir. Böylece birinci rekâtta toplam yetmiş beş defa tesbih okunmuş olur. Geri kalan üç rekatın her birinde de bu şekilde yetmiş beşer defa okunur, böylece dört rekatta toplam 300 defa tesbih yapılmış olur.

İbn Abbas rivayetini esas alan Şafii mezhebindeki fark ise şudur: Fâtiha’dan önce tesbih okunmaz, Fâtiha ve ilave süre yahut âyet okunmasının ardından on beş defa tesbih okunur, ayrıca her rekâtta ikinci
secdeden sonra ayağa kalkmadan oturulur ve on defa tesbih okunur. Bu şekilde kılındığında da her bir rekâttaki tesbihlerin sayısı yetmiş beştir. Namaz kalan kişi tesbihlerin sayısını aklında tutabiliyorsa parmaklarıyla saymaz, aksi takdirde tesbihlerin parmak uçlarıyla sayılmasında bir sakınca yoktur.

Tesbih namazında Fâtiha’dan sonra belirli bir sûrenin okunması şart olmamakla birlikte; Tekâsür, Asr, Kâfirûn, İhlas, Hadid, Saf veya Tegábün sûrelerinin okunması tavsiye edilmiştir. Bu namazı, dört rekât olarak kalmak mümkün olduğu gibi, iki rekâtın sonunda selam vermek suretiyle, ayrı ayrı ikişer rekât şeklinde kalmak da mümkündür. İslam âlimleri, özellikle gece kılındığında tesbih namazını iki rekâtta bir selam vererek kılmanın daha faziletli olduğunu söylemişlerdir.

Diğer nafile namazlar gibi tesbih namazı da kural olarak tek başına kılınır. Bununla birlikte bazı alimler, alışkanlık haline getirmemek kaydıyla, iki üç kişi halinde ve ilan yapılmadan cemaat halinde kılınabileceğini söylemişlerdir. Tesbih namazını kaldıracak olan imam hem namazın kıraatini (yani Fâtiha süresi ile ilave sûre veya âyetleri) hem de tesbihleri açıktan okur. Kadınlar kendi aralarında tesbih namazını cemaatle kılmak isterlerse, içlerinden birisi öne geçmeden, ilk safın tam ortasında durarak diğerlerine imamlık yapabilir.

Tesbih namazı kılmak için belirlenmiş bir vakit yoktur. Namaz kılmanın câiz olmadığı vakitlerin dışındaki her vakitte kılınabilir. Ancak özellikle cuma akşamları ve diğer mübarek gün ve gecelerde kılınması daha faziletlidir. Ayda veya yılda bir defa, hiç olmazsa ömürde bir defa kılınması tavsiye edilmiştir. Nitekim Hz. Peygamber, tesbih namazının mümkünse her gün, değilse her cuma, o da mümkün değilse yılda bir defa, hiç değilse ömürde bir defa kılınmasını tavsiye etmiştir.

Tesbih namazı esnasında sehiv (yanılma) secdesini gerektiren bir durum olursa diğer namazlardaki gibi sehiv secdesi yapılır (bk. SEHİV SECDESİ), secde sırasında bu namaza özel olan tesbihlerin tekrar okunması gerekmez.

BENZER KONULAR:

• Tesbih namazı Kılınışı
• Tesbih namazı kaç kişi ile kılınır
• Tesbih namazında hangi zammı sureler okunur?
• Tesbih namazı
• Şafii mezhebine göre Tesbih namazı
• Tümünü görüntüle.